Homocysteina jest aminokwasem obecnym w krwi człowieka. Jest ona dostarczana do organizmu z pożywienia w wyniku trawienia białek zwierzęcych. Jej nieduże ilości są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Jednak inaczej sprawa wygląda, gdy mamy jej za dużo. Wysoki poziom homocysteiny odpowiada za uszkodzenie naczyń krwionośnych oraz rozwój miażdżycy i nadkrzepliwość krwi.
Normy na homocysteinę
Homocysteina może zostać oznaczona z krwi lub moczu. Ważne, by przed badaniem pozostać na czczo 10-12 godzin nie jedząc i nie pijąc nic poza wodą.
Pamiętaj – w moczu homocysteiny być nie powinno, dlatego jej pojawianie zawsze oznacza nieprawidłowość.
Norma homocysteiny we krwi to 5-14 mol/l. Jednak warto wiedzieć, że już przy stężeniu 11-13 mol/l może dochodzić do uszkodzenia tkanek.
Co odpowiada za podwyższony poziom homocysteiny?
Podwyższony poziom homocysteiny czyli hiperhomocysteinemia mogą wywołać takie czynniki jak:
- palenie papierosów,
- picie dużych ilości kawy,
- przyjmowanie niektórych leków,
- czynniki genetyczne czyli mutacja MTHFR,
- niewłaściwa dieta, niedobór witamin B6, B12 oraz kwasu foliowego.
Mutacja genu MTHFR
Ten typ mutacji – choć nie jest najniebezpieczniejszy – występuje stosunkowo często. Nosiciele mutacji tego genu mogą stanowić ok. 40% osób w populacji. Gen MTHFR w normalnych warunkach odpowiada za utrzymanie prawidłowego poziomu homocysteiny we krwi. Jednak jeśli dojdzie do jego uszkodzenia kwas foliowy staje się źle wchłaniany przez organizm, a homocysteina w nadmiarze nie może być przekształcony w inny rodzaj aminokwasu.
Witaminy ważne w regulacji poziomu homocysteiny
Niektóre witaminy na różny sposób uczestniczą w metabolizmie homocysteiny, a co za tym idzie wpływają na jej poziom w organizmie. Najważniejszy spośród nich jest kwas foliowy czyli folacyna, ponieważ bierze udział w przemianie homocysteiny do metioniny. Do tego rodzaju przemian potrzebna jest również witamina B12 jednak jej niedobór bardzo rzadko jest obserwowany (zdarza się w przypadku diety wegańskiej bez suplementacji), ponieważ jest magazynowany w wątrobie, a jego zapasy starczają na ok. 10 lat. Kolejną ważną witaminą dla utrzymania właściwych stężeń homocysteiny jest witamina B6, nie bierze ona jednak udziału w przemianie tego aminokwasu do metioniny, a do innego jakim jest cystyna.
Wpływ diety na obniżenie poziomu homocysteiny
Jeśli już wiemy, że są witaminy, które wpływają na poziom homocysteiny wydawać by się mogło, że odpowiednia dieta może nam pomóc w jej obniżeniu. Jednak niestety nie jest to takie proste. Odpowiednia podaż kwasu foliowego, witamin B12 i B6 działa profilaktycznie. Jednak jeśli dojdzie do hiperhomocysteinemii to podaż w normie tych witamin to ilości za małe by zaobserwować pozytywny ich wpływ. Okazuje się, że aby obniżyć stężenie homocysteiny w surowicy potrzebna jest suplementacja dużymi dawkami kwasu foliowego w towarzystwie witaminy B12 oraz B6.
Obserwacje kliniczne dowodzą, że spożycie 650 mikrogramów kwasu foliowego powoduje spadek homocysteiny w surowicy o ok. 40%. Natomiast zwiększenie dawki kwasy foliowego do 5 mg dziennie przyczynia się o spadek dodatkowych 10%. Dalsze zwiększanie dawek nie ma sensu, ponieważ nie przynosi to efektów.
Pamiętajmy!
Jeśli mam mutacje MTHFR to zwykły kwas foliowy zarówno z podstawowych suplementów, jak i żywności nie przyniesie nam pozytywnego oczekiwanego obniżenia homocysteiny. Dzieje się tak dlatego, że nasz organizm nie jest wstanie go wykorzystać w takie formie. W takim przypadku należy stosować suplementacje etylowanym kwasem foliowym, który ma szanse się wchłonąć i wpłynąć na obniżenie poziomu homocysteiny.
mgr Paulina Gryz-Ryczywolska